Kolejne listki na drzewie przodków z Kamyka

Tak to bywa w poszukiwaniach genealogicznych, że niektóre niewiadome dość szybko się wyjaśniają, podczas gdy w tym samym czasie pojawiają się nowe wątpliwości i hipotezy. Tym razem więc będą zarówno nowe fakty, jak i znaki zapytania dotyczące rodziny Tokarków, której 5 pokoleń przedstawia poniższe drzewko, będące jednocześnie podsumowaniem moich poszukiwań przodków po mieczu po uzupełnieniu o kolejne listki (zaznaczone zielonym kolorem).

 Potomkowie Michała Tokarka (Stanisław to mój dziadek)

Zanim jednak opowiem o nowych odkryciach, podsumuję kilka zagadek, które na dzisiaj pozostają do rozwiązania.

Gdzie i kiedy był ślub moich 4 x pradziadków - Michała i Jadwigi?

To największa niewiadoma, której rozwiązanie pozwoli mi dotrzeć do wcześniejszych pokoleń Tokarków. W chwili narodzin Franciszka (1815 r.) Michał ma 41 lat, a Jadwiga – 32 lata. To dość późny wiek na pierwsze dziecko, a brak w  parafii Brzyków wcześniejszych urodzeń rodzeństwa Franciszka pozwala przyjąć dwie hipotezy:

• dzieci mogły się urodzić wcześniej w innej parafii lub

• ślub Michała i Jadwigi miał miejsce tuż przed rokiem 1815, np. oboje mogli wcześniej owdowieć lub jedno z nich.

Aby zweryfikować powyższe przypuszczenia, przejrzałam metryki urodzeń i małżeństw w latach 1813-1815 r. w parafiach niedaleko Brzykowa, tj.: Restarzew [5,0 km], Widawa [5,8 km], Burzenin [5,9 km], Grabno [9,0 km] - niestety nie znalazłam poszukiwanego nazwiska. Pozostaje przeszukać metryki, o ile są dostępne, parafii: Rychłocice [4,8 km], Konopnica [6,9 km], Wola Wiązowa [9,7 km], Rusiec [12,8 km] i Osjaków [14,7 km].

Kałuża czy Kałuziak?

Chociaż tym razem badam linię męską, ważną kwestią jest nazwisko rodowe Jadwigi, które przybrało następujące brzmienia:

1. Kałużnianka - w 1815 r. (akt urodzenia syna Franciszka Tokarek)
2. Kałusionka - w 1817 r. (akt urodzenia syna Adama Tokarek)
3. Kałuża - w 1872 r. (akt małżeństwa syna Adama z Brygidą Skorupa) oraz w 1880 r. (akt zgonu syna Adama).
   

Odnalezienie aktu ślubu moich prapraprapradziadków rozwiałoby te wątpliwości, tym bardziej że w 1821 roku pojawia się kolejne nazwisko Jadwigi - Staśkówna, co zostało odnotowane w parafii Brzyków w metryce urodzenia Anny - córki Michała Tokarek i Jadwigi. Jak rozumieć to nazwisko i gdzie jest akt zgonu Jadwigi? A może wyszła ponownie za mąż lub była wcześniej wdową? Pojawia się tyle nowych pytań… 

Anna – córką Michała i Jadwigi?

Wiedząc, że błędy w metrykach zdarzały się dość często, odnaleziona przeze mnie już wcześniej metryka urodzenia Anny z 21 lipca 1821 roku, mogłaby właśnie oznaczać, że jest to kolejna córka Michała i Jadwigi. Zarówno unikat aktu urodzenia, jak i jego duplikat zawiera dokładnie te same zapisy dotyczące nazwiska rodowego Jadwigi, chociaż zdarza się, że nie zawsze są to równobrzmiące dokumenty.

Akt urodzenia Anny Tokarek - unikat księgi

Akt urodzenia Anny Tokarek - duplikat księgi

Moja wcześniejsza wątpliwość nie wynikała tylko z tego, iż w powyższych aktach nazwisko rodowe Jadwigi zapisano jako Staśkówna. Michał w tym akcie ma 40 lat, podczas gdy w 1815 r. (ur. syna Franciszka) miał 41 lat, a 30-letnia Jadwiga - miała 6 lat wcześniej 32 lata. Zarówno wiek, jak i nazwisko panieńskie matki było często zapisywane błędnie, o czym nie raz zdążyłam się przekonać. Można więc przyjąć, że Anna jest ostatnim dzieckiem Michała i Jadwigi. Odszukanie aktu zgonu Anny potwierdziłoby jednak fakt, że była siostrą Adama. 

Czy Michał umiera w 1822 roku?

Poniżej akt zgonu nr 2 z 1822 roku, spisany w parafii Brzyków jeszcze w języku polskim i chociaż pismo jest dosyć niewyraźnie, z łatwością wyczytuję poszukiwane imię i nazwisko prapraprapradziadka.

Akt zgonu Michała Tokarka - 26.01.1822 roku

Moje dotychczasowe wątpliwości wynikały z tego, że:
Po pierwsze: umiera on w domu nr 5, chociaż w poprzednich metrykach urodzenia dzieci te dane w ogóle się nie pokrywają. Franciszek urodzony w 1815 r. rodzi się w domu bez numeru, a Anna - w domu nr 6.
Po drugie: w 1822 roku Michał ma 50 lat, podczas gdy rok wcześniej (ur. Anny) miał 40, a w 1815 r. - 41 lat.
Po trzecie: 11 lat później w 1833 roku w akcie ślubu córki Magdaleny jest informacja, że Magdalena to córka Michała i Jadwigi żyjących w Kamyku. 17-letnia córka powinna mieć zgodę ojca, więc raczej musiał być obecny, a jeśli nie -powinna być adnotacja, że zgodę wydała jedynie matka. Podczas ślubu syna Antoniego w 1844 roku już wyraźnie jest napisane, że ojciec nie żyje.

Skoro tak łatwo były przekręcane nazwiska, wiek najczęściej zawyżano, powyższe nieścisłości są tylko kolejnym potwierdzeniem takiego stanu rzeczy. Już mało czytelny charakter pisma przytoczonych powyżej metryk dużo mówi o spisującym. Jeszcze więcej dowiedziałam się z adnotacji, znalezionej podczas przeglądania metryk parafii brzykowskiej 1827 roku, w tym przypadku kartka po kartce – ze względu na brakujący wykaz z podsumowaniem. Informacja zamieszczona na końcu księgi dotyczyła kontroli zgodności prowadzenia metryk z ówczesnymi przepisami Prawa Cywilnego i mówiła o tym, iż księgi są spisane bardzo nieporządnie, stosowane są niedopuszczalne skróty, a także brak poświadczenia omyłek, w konsekwencji czego spisujący akta otrzymał naganę.

Akt urodzenia Adama Tokarka (3 x pradziadek) - Anno Domini 1817

Nie dotarłabym tak szybko do tego dokumentu, gdyby nie pomoc innego genealoga (tutaj dziękuję Panu Jankowi za podanie jak na tacy poniższej metryki). Dane zawarte w tym akcie potwierdziły moje wcześniejsze przypuszczenie, że Adam Tokarek mógł urodzić się około 1816 roku. Co ciekawe, tym razem jest to zapis kościelny rzymsko-katolicki w księdze parafialnej Brzykowa pisanej po łacinie.

Akt urodzenia Adama Tokarka 1817 r.

Poniżej przetłumaczony, dzięki uprzejmości Pana Zbigniewa, dokument:
 

Kamyk. Roku Pańskiego 1817, dnia 24 grudnia. Ja, Józef Kudrynowski kaznodzieja Konopniceński, będący kapelanem Rychłocińskim ochrzciłem dziecię imieniem Adam urodzone 22 tegoż [miesiąca] o godzinie 11 rano, syna pracowitych rodziców Michała i Jadwigi [z domu] Kałusionki - Tokarków prawowitych małżonków. Chrzestnymi zostali Hieronim Szydłowski i Agnieszka Majchrzakowa, oboje z Kamyka.

Stanisława - kolejna siostra mojego dziadka

Największym moim zaskoczeniem było odnalezienie w parafii Brzyków metryk urodzenia po roku 1913, dzięki czemu w roku 1914 pod numerem 40 odkryłam kolejną córkę mojego pradziadka Jana – Stanisławę. To dokument w języku rosyjskim, dla przypomnienia – języku urzędowym w okresie zaboru rosyjskiego.

Akt urodzenia Stanisławy Tokarek 1914 r. (w j. rosyjskim)

Nikt z rodziny nie wspominał, że mój dziadek Stanisław (ur. 7 lat później) miał siostrę Stanisławę.  Mogła więc umrzeć jako małe dziecko i z takiego też powodu dziadek mógł otrzymać właśnie takie imię. 

 ~~~~~~~~~~~~~~

Tak wygląda stawianie pytań i szukanie odpowiedzi podczas badań genealogicznych, a dotarcie do każdej informacji pozwala iść krok dalej, tyle że w tym przypadku chodzi oczywiście o poznawanie przeszłości rodzinnej.

Źródła:
Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Brzykowie
Mikrofilmy rękopisów Parafii Rzymskokatolickiej w Brzykowie